وسایل کمکی  در اکثر درمان های توانبخشی جسمی (کاردرمانی و فیزیوتراپی) یک جز مهم از فرایند درمان محسوب میشوند. دو زیر شاخه از این وسایل ارتز ها و پروتز ها هستند که ما در اینجا به تعریف آن ها میپردازیم و به دلیل اهمیت و کاربرد بیشتر ارتز ها در توانبخشی به تفضیل در مورد آن ها صحبت میکنیم.

پروتز چیست؟

به طور خلاصه،پروتز ، وسیله ای مصنوعی است که جایگزین عضو از دست رفته، میشود و نیاز فرد به اندام از دست رفته را کم میکند.

 

ارتز چیست؟

ارتز به وسیله‌ای گفته می‌شود که به عملکرد اندام یا عضو کمک می‌کند. در برخی موارد استفاده از ارتز سبب بهبود عملکرد یا کاهش درد شده از پیشرفت بدشکلی در اندام جلوگیری می‌کند. ارتزها همچنین به عنوان یک وسیله خارجی با هدف اصلاح ساختار و عملکرد عضو یا اندامی در بدن مورد استفاده قرار می گیرند.

تفاوت ارتز و پروتز در چیست؟

به طور کلی تفاوت این دو در این است که پروتز جایگزین اندام از دست رفته میشود اما ارتز به اندام ها کمک میکند.

تفاوت ارتز و اسپیلنت در چیست؟

به طور معمول این دو واژه به صورت جایگزین همدیگر استفاده میشود اما در تعریفات کنونی تفاوتی مختصر بین این دو واژه هست که در اینجا شرح میدهیم.

ارتز وسیله ای ست که یک اندام ضعیف یا دچار ناهنچاری را نگه میدارد یا یک اندام آسیب دیده را محدود میکند. اسپیلنت شامل گچ یا باند هایی میشود که اندام شکسته یا در رفته را نگه میدارد. ولی ما هم طبق نظر معمول این دو را یکی در نظر میگیریم.

معروف ترین ارتز کدام است؟

طبق تعریف حتی وسایل طبی از جمله کفی های طبی یا کمربند های طبی نیز جز ارتز ها محسوب میشوند اما احتمالا معروف ترین و پر استفاده ترین ارتز، عینک های طبی ایست که هر کدام از ما ممکن است در حال حاضر نیز از آن استفاده کنیم.

 

انواع ارتزها:

گستره ی ارتزها گسترده است و ذکر تمامی آن کاری سخت و طولانی است اما در اینجا ما به دسته بندی های کلی ان بسنده میکنیم، شما میتوانید برای آشنایی با ارتز های بیشتر کتاب هایی همچون اطلس ارتزها را مطالعه فرمایید.

ارتز هلمت:

این ارتزها برای کودکانی استفاده میشود که جمجمه و سر آنها دچار ناهنجاری می باشد و جهت فرم دهی سر ان ها استفاده میشود. کلاه هایی که برای ارتز جمجمه استفاده میشود با سایر کلاه های کودکانه ای که برای محافظت در هنگام دوچرخه سواری و اسکیت بورد استفاده میشود تفاوت دارد. این کلاه ها باید توسط درمانگر یا پزشک تجویز شود و ارتوپد فنی آن را میسازد.

نوزادان باید برای  ساعت 23 ساعت در روز کلاه را بپوشندو فقط برای حمام رفتن یا لباس پوشیدن آن را در بیاورند. مدت زمان طولانی استفاده از این کلاه ها برای آن است که باید قبل از جوش خوردن استخوان های جمجمه و کاهش انعطاف آن فرم دهی سر اصلاح شود.

 

گردنبند ها یا کلار ها:

این گردنبندها دو نوع هستند:

گردنبندهای طبی نرم:

کلار نرم از اسفنج لایه ای ضخیم پوشانده ب پنبه استفاده میشود و برای نگه داشتن گردن و کنترل درد در آسیب دیدگی های خفیف استفاده میشود. این گردنبندها اجازه ی حرکت محدود در گردن را پس از آسیب هایی مانند جا به جایی های مهره ی گردن یا درد گردن) میدهد.

 

گردنبندهای طبی سخت:

کلار سخت از مواد پرسی با آستر پوشش دار متحرک دو تکه ای با بست یا ولکرو تهیه میشود. این ارتزها برای اعمال محدودیت های شدید پس از شکستگی ها و جراحی ها استفاده میشود.فیلادلفیا و میامی از جمله این ارتزها هستند.

 

ارتوتیک های تنه یا ارتز تنه:

ارتوتیک های تنه برای محافظت و حمایت از بالا تنه ی بدن طراحی شده اند. بسته به شرایط بیمار این ارتزها از مواد مختلف تهیه میشوند.

 

بریس TLSO:

این ارتزها با تکنیک سه نقطه فشار در قفسه ی سینه، کمر و بالای مفاصل ران پرکاربردترین ارتز برای درمان اسکولیوزها هستند.

 

بریس LSO:

که میتوان گن های کمری را از چمله ی آن ها دانست را میتوان برای آسیب های مهره های پایینی یا درد های کمری استفاده کرد.

 

بریس های CTLSO:

که بریس میلواکی را میتوان از جمله آن ها دانست، از گردن تا لگن ادامه دارند، این بریس ها دارای حلقه هایی در گردن و لگن هستند و با استفاده از پدهای فشاری مطابق الگوی انجنای ستون فقرات فشار لازم را اعمال میکنند.

ارتزها یا اسپیلنت های اندام فوقانی:

متنوع ترین انواع ارتزها مختص به اندام فوقانی هستند، به همین دلیل در اینجا فقط بعضی از آن ها را صرفا برای آشنایی معرفی میکنیم.

 

ارتز دور کننده ی شانه:

این ارتزها در آسیب هایی همچون دررفتگی شانه یا آسیب کپسول شانه و ترمیم عضلات گرداننده ی شانه به کار میرود.

 

ارتز آرنج:

این ارتزها برای مشکلاتی همچون دردهای آسیب آرنج تنیس بازان و گلف بازان استفاده شود.

ارتزهای دست و مچ دست:

این ارتز ها در مشکلات همچون سندروم تونل کارپال، تاندونیتیس یا کشیدگی عضلات استفاده میشود.

 

ارتزهای انگشتان:

این ارتزها معمولا از تکنیک سه نقطه فشار استفاده میکنند که در مشکلاتی همچون امگشت قویی استفاده میشود.

 

ارتزهای اندام تحتانی:

این ارتز ها شامل کفی های طبی و کفش های ویژه مانند دنیس براون میشود. این ارتزها در کاردرمانی کاربرد بسیاری دارند و ما به شرح چند نوع دیگر از آن ها میپردازیم.

ارتز AFO:

این ارتز برای حمایت از مچ پا، افزایش سطح تماس پا با زمین و افزایش کشش در تاندون های پشت پا استفاده میشود.

ارتز KAFO:

این ارتز ها با حمایت زانو امکان اعمال کشش های مناسب و تثبییت زانو در هنگام ایستادن در فلج مغزی شدید و آسیب نخاعی را دارند.

 

ارتزهای HKAFO:

این ارتز ها برای مواردی همچون دررفتگی های مختلف ران و اعمال کشش ادداکتور ها و تثبیت پا استفاده میشود.