نوروفیبروماتوز(NF) چیست؟
نوروفیبروماتوز(NF) یک اختلال پزشکی واحد نیست بلکه
به سه بیماری مختلف اشاره دارد که شامل ایجاد تومورهایی است که ممکن است
بر روی مغز ، نخاع و اعصاب تأثیر بگذارد که سیگنال هایی را بین مغز و نخاع و سایر قسمت های بدن ارسال می کنند.
-
نوروفیبروماتوز نوع ۱ (NF1) که از نظر تاریخی بیماری فون رکلینگهاوزن نامیده می شود
-
نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2)
-
شوانوماتوز (SWN)
بیشتر تومورها غیرسرطانی (خوش خیم) هستند ، اگرچه ممکن است برخی از آنها سرطانی (بدخیم) شوند.
اینکه چرا تومورها در این شرایط ایجاد می شوند کاملاً مشخص نیست ،
اما به نظر می رسد که علت آن تا حدودی جهش در ژن هایی باشد که نقش مهمی در سرکوب رشد سلول های سیستم عصبی دارند.
این جهش ها ژن ها را – که به عنوان NF1 ، NF2 ، SMARCB1 و LZTR1 شناخته می شوند –
از ساخت پروتئین های طبیعی که توانایی عملکرد صحیح سلول ها را کنترل می کنند ، نگه می دارند.
بدون عملکرد طبیعی این پروتئین ها ، رشد سلول افزایش می یابد و منجر به تشکیل تومور می شود.
نوروفیبروماتوز(NF) در هر دو جنس و در همه نژادها و گروه های قومی رخ می دهد.
بیشتر بخوانید:مننژیت(Meningitis) و انواع آن را بشناسید
NF1 چیست؟
نوروفیبروماتوز ۱ (NF1) شایع ترین این سه بیماری است.
اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به NF1 ژنی را به وجود می آورند که عامل این بیماری است ،
اما بین ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد از جهش ژنتیکی خود به خود ژن NF1 ناشی می شود.
هنگامی که این جهش رخ داد ، می توان ژن غیرطبیعی را به ارث برد.
هر فرزند از والدین مبتلا ۵۰ درصد احتمال وراثت جهش ژنی را دارد.
بیشتر بخوانید:بیماری پاژه(Paget’s disease)-اختلال شایع استخوانی
علائم و نشانه های NF1
کودکان و بزرگسالان مبتلا به NF1 می توانند علائم و مشکلات پزشکی مختلفی داشته باشند که می تواند در طول عمر تغییر کند.
بیشتر افراد مبتلا به NF1 امید به زندگی طبیعی دارند.
از آنجا که بسیاری از دیگر ویژگی های بالینی NF1 با پیرتر شدن فرد ایجاد می شود ،
تشخیص صحیح آن ممکن است چندین سال طول بکشد.
برای تشخیص NF1 ، پزشک به دنبال برخی موارد زیر است:
-
شش یا بیشتر لکه های قهوه ای روشن و صاف روی پوست (لکه های “café-au-lait”) ، که رایج ترین ویژگی NF1 است.
-
این علامت های متولد چند قطر در کودکان بیش از ۵ میلی متر یا در بزرگسالان بیش از ۱۵ میلی متر قطر دارند.
آنها در بدو تولد دیده می شوند یا در طی چند سال اول زندگی ایجاد می شوند.
-
لکه های Café-au-lait خطرناک نیستند اما وجود احتمالی تغییر ژن NF1 در فرد را نشان می دهد.
-
این علائم پوستی در شرایط دیگری نیز وجود دارد
-
(مانند سندرم لژیوس ، یک بیماری ژنتیکی که شامل چگونگی ارتباط سلول های بدن است).
-
دو یا چند برجستگی نرم به اندازه نخود که شامل پوست (نوروفیبرومای پوستی)
-
یا یک نوروفیبروما بزرگتر است که چندین عصب را درگیر میکند. (نوروفیبروما پلکسی فرم ).
-
نوروفیبروما تومورهایی هستند که از سلول های عصبی نشأت می گیرند.
-
نوروفیبروما Plexiform تومورهای مرتبط با اعصاب هستند که اعصاب خارج از مغز و نخاع را درگیر می کنند.
-
آنها می توانند از بدو تولد وجود داشته باشند یا ممکن است برای سالهای زیادی قابل توجه نباشند.
-
اگرچه برخی از نوروفیبروماهای پوستی در دوران کودکی بوجود می آیند ،
-
بیشتر آنها در طی سالهای نوجوانی یا بعد از آن ظاهر می شوند.
-
کک و مک در زیر بغل یا کشاله ران
اغلب در ۳ تا ۵ سالگی ظاهر می شود. کک و مک از نظر ظاهری شبیه به لکه های کافه ای است اما اندازه آنها کوچکتر است. -
کک و مک می تواند در شرایط دیگر رخ دهد ، اما در سایر علائم و نگرانی های NF1 وجود ندارد.
-
دو یا چند رشد روی عنبیه چشم (معروف به گره های لیش یا همارتومای عنبیه)
این گره ها بی ضرر هستند ، معمولاً تا دوره بلوغ دیده نمی شوند ، بر بینایی تأثیر نمی گذارند و نیازی به نظارت یا درمان ندارند. -
تومور مسیر بینایی (گلیومای مسیر بینایی نامیده می شود).
-
این تومورها به طور معمول در سن ۶ سالگی ، به ندرت در اواخر کودکی و نوجوانی و تقریباً هرگز در بزرگسالان ظاهر می شوند.
-
اگرچه می توانند بینایی را تحت تأثیر قرار دهند ، اما بیشتر علامتی نمی شوند.
-
تغییر شکل استخوان
رشد غیر عادی سوراخ چشم (اسفنوئید) یا درشت نی (یکی از استخوان های بلند استخوان ساق). -
پدر یا مادر ، خواهر و برادر یا فرزند مبتلا به NF1
علائم و نشانه های اضافی NF1 شامل موارد زیر است:
-
کوتاهی قد و بزرگتر از دور سر طبیعی
کودکان مبتلا به NF1 معمولاً کوتاهتر از حد متوسط و سر بزرگتری دارند. -
عوارض قلبی عروقی مانند نقص مادرزادی قلب ، فشار خون بالا (فشار خون بالا) و رگهای خونی منقبض ، مسدود یا آسیب دیده.
-
مهارت ضعف فضایی و عملکرد ضعیف در آزمونهای پیشرفت تحصیلی ، از جمله آزمونهایی که مهارتهای خواندن و ریاضی را اندازه گیری می کنند.
-
مشکلات رفتاری ، مانند اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) و چالش های مربوط به مهارت های اجتماعی ، معمولاً در کودکان مبتلا به NF1 دیده می شود.
-
سایر مشکلات عصبی . اگرچه در همه افراد شایع است ، سردرد ، درد و تشنج بیشتر در افراد مبتلا به NF1 اتفاق می افتد.
-
تومورهایی که ممکن است سرطانی شوند . برآورد می شود که ۱۰ درصد از نوروفیبرومای پلکسی فرم بدخیم شده و نیاز به درمان تهاجمی دارد.
-
شناخته شده نیست که نوروفیبروماهای پوستی بدخیم شوند.
-
گلیومای بدخیم نوعی تومور است که ممکن است در بزرگسالان مبتلا به NF1 (گرچه به ندرت) دیده شود.
-
سایر بدخیمی ها . زنان جوان بالغ مبتلا به NF1 بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند که قبل از ۵۰ سالگی ایجاد می شود نسبت به زنان در عموم مردم.
-
سایر تومورهای . احتمال تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GIST) و تومورهای عصبی و غدد درون ریز مانند فئوکروموسیتوما افزایش می یابد.
-
همچنین افزایش تومورهای عصبی خوش خیم به نام تومورهای گلوموس وجود دارد.
-
اسکولیوز . انحنای ستون فقرات می تواند در افراد مبتلا به NF1 شایعتر و تهاجمی باشد.
بیشتر بخوانید:ورم لنفاوی(Lymphedema) -علائم،نشانه‌ها و درمان
درمان ها برای NF1
NF1 قابل درمان نیست ، اما درمان ها می توانند به مدیریت علائم و نشانه ها کمک کنند.
بسیاری از افراد مبتلا به NF1 برای هیچ یک از درمان های طولانی مدت نیاز نخواهند داشت
تظاهرات (علائم یا توسعه بیماری) در طول زندگی آنها. افراد با
NF1 باید بصورت دوره ای توسط متخصص NF1 ارزیابی شود ، حتی اگر علائمی را تجربه نمی کنند ،
برای ارزیابی علائم یا نشانه هایی که ممکن است نشان دهنده نیاز به درمان باشد و
اطمینان حاصل شود که در صورت لزوم به درمان نیازی نیست.
در آوریل ۲۰۲۰ ، اداره غذا و داروی ایالات متحده سلومنتیب (Koselugo)
را به عنوان مخلوطی برای کودکان ۲ ساله و بالاتر با نوروفیبروماتوز نوع ۱ تصویب کرد.
این دارو به جلوگیری از رشد سلولهای توموری کمک می کند.
-
ممکن است از جراحی برای از بین بردن تومورهایی که علائم ایجاد می کنند یا نگران کننده سرطان هستند و همچنین تومورهایی که تغییر شکل قابل توجهی دارند ، استفاده شود.
-
چندین گزینه جراحی برای بسیاری از تظاهرات NF1 وجود دارد ، اما در مورد اینکه چه زمانی باید جراحی انجام شود یا کدام گزینه جراحی بهترین توافق بین پزشکان وجود ندارد.
-
برخی از ناهنجاری های استخوان مانند اسکولیوز را می توان با جراحی یا با تثبیت ستون فقرات با بریس اصلاح کرد.
-
برخی از ناهنجاری ها که رگ های خونی را تحت تأثیر قرار می دهند ، می توانند با موفقیت با جراحی یا اقدامات غیر جراحی برطرف شوند.
-
شیمی درمانی ممکن است برای درمان مسیر بینایی یا سایر گلیومهای مغزی استفاده شود.
-
داروی selumetinib (Koselugo®) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)
-
برای معالجه کودکان بزرگتر از دو سال که دارای نوروفیبروما پلکسی فرم علامت دار اما غیر قابل عمل هستند تأیید شده است.
-
رژیم های شیمی درمانی همچنین یک بخش اصلی در درمان سرطان است که ممکن است در محیط NF1 ایجاد شود ،
-
از جمله تومور غلاف عصب محیطی بدخیم (MPNST) و سرطان پستان.
-
درمان برای سایر شرایط مرتبط با NF1 با هدف کنترل یا تسکین علائم است. سردرد و تشنج با داروها درمان می شود.
-
از آنجا که کودکان مبتلا به NF1 بیشتر از حد متوسط در معرض ابتلا به انواع اختلالات یادگیری ، ADHD ، تاخیر حرکتی و اوتیسم هستند ،
-
باید توسط یک تیم مراقبت آگاه در NF1 ارزیابی شوند و ممکن است به آنها توصیه شود
-
که ارزیابی های عصبی روانشناختی رسمی داشته باشند تا در ایجاد فرد به آنها کمک کند. برنامه های آموزشی برای مدرسه.
بیشتر بخوانید:کیفوز(Kyphosis) یا گوژپشتی چیست؟ -قوز ستون فقرات
NF2 چیست؟
نوروفیبروماتوز ۲ (NF2) کمتر از NF1 است.
تقریباً ۵۰ درصد افراد مبتلا ژن غیرطبیعی (خانوادگی) را به ارث می برند.
در برخی دیگر ، این شرایط ناشی از جهش ژنتیکی خود به خودی در ژن NF2 است.
هر فرزند از والدین مبتلا ۵۰ درصد احتمال وراثت ژن غیر طبیعی NF2 را دارد.
علائم و نشانه های NF2 در نتیجه ایجاد:
تومورهای خوش خیم و رشد کند بر اعصاب جمجمه ، نخاع و محیطی و همچنین پوشش مغز و نخاع (مننژ) نامیده می شوند.
-
شوانوماس تومورهایی است که از سلولهای شوان تشکیل شده است –
-
سلولهایی که میلین را تولید می کنند که اعصاب محیطی سراسر بدن را می پوشاند و از آنها محافظت می کند.
-
آنها اغلب در عصب جمجمه هشتم رخ می دهد که دارای دو شاخه است:
-
شاخه سیگنال شنوایی را به مغز منتقل می کند و شاخه دهلیزی سیگنالهایی را برای حس موقعیت و تعادل حمل می کند.
-
شوانوم دهلیزی (که در طول تاریخ نوروم آکوستیک نیز نامیده می شود) شناخته شده ترین شکل شوانوم در افراد مبتلا به NF2 است ،
-
اما شوانوم می تواند هر یک از اعصاب جمجمه یا محیطی را در فرد مبتلا به NF2 درگیر کند.
-
شوانوماس همچنین می تواند در پوست ایجاد شود و به صورت برجستگی هایی در زیر پوست یا سطح پوست ظاهر شود.
-
بیشتر تومورها خوش خیم هستند ، گرچه به ندرت ممکن است سرطانی شوند.
-
شوانوماس ممکن است با گذشت زمان پیشرفت کند یا نکند و بسیاری از آنها هرگز به درمان نیاز ندارند.
-
مننژیوم دومین نوع تومور شایع در افرادی است که NF2 دارند.
-
مننژیوم در پوشش بافتی ایجاد می شود که مغز و نخاع را احاطه کرده است.
-
در افراد مبتلا به NF2 میزان مننژیوم بالاتر از جمعیت عمومی است و می توانند مننژیوم متعددی در داخل جمجمه و در امتداد ستون فقرات ایجاد کنند.
-
اپندیموما تومور بیشتر از اغلب در جمعیت عمومی رخ می دهد در افراد مبتلا به NF2.
-
اپاندیموماها در داخل نخاع بوجود می آیند (برخلاف سطح) و خوش خیم هستند.
-
در بسیاری از افراد ، این تومورها کاهش یافته و علائمی از خود نشان نمی دهند.
مشکلات بینایی . افراد مبتلا به NF2 ممکن است در سنین پایین دچار آب مروارید یا تغییراتی در شبکیه شوند که می تواند بینایی را تحت تأثیر قرار دهد.
نوروپاتی محیطی . افراد مبتلا به NF2 ممکن است در عملکرد عصب دچار مشکل شوند ،
معمولاً بی حسی و ضعف در دو طرف بدن (با یا بدون از دست دادن عضله) در بازوها و پاها.
در حالی که نوجوانان و بزرگسالان اغلب برای مشکلات شنوایی و تعادل دیده می شوند ،
کودکان کم سن با NF2 بیشتر به دلیل مشکلات بینایی و مننژیوم به دنبال مراقبت های اولیه پزشکی می روند.
علائم و نشانه های NF2
علائم NF2 ممکن است در دوران کودکی وجود داشته باشد ، اما می توان آنها را نادیده گرفت ، به ویژه در کودکانی که سابقه خانوادگی NF2 ندارند.
کودکان اغلب به دلیل وجود شوانوم در پوست ، از دست دادن بینایی در اثر ناهنجاری های شبکیه یا تومورها ،
تشنج یا ضعف مربوط به فشرده سازی نخاع توسط پزشک مشاهده می شوند. به طور معمول ، علائم NF2 اولین بار در دهه دوم زندگی مشاهده می شود .
شایعترین اولین علامت ، کاهش شنوایی یا زنگ زدن در گوش (وزوز گوش) مربوط به شوانومای دهلیزی است.
کمتر معمولاً اولین مراجعه به پزشک به دلیل اختلال در تعادل ، اختلال بینایی ، ضعف کانونی در بازو یا پا ، تشنج یا تومورهای پوستی خواهد بود.
برای تشخیص NF2 ، پزشک به دنبال موارد زیر است:
-
شوانوم دهلیزی
-
پدر یا مادر ، خواهر و برادر یا فرزند مبتلا به NF2
به علاوه شوانومای دهلیزی یک طرفه (در یک طرف بدن) قبل از ۳۰ سالگی. یا
-
هر یک از موارد زیر:
-
اپاندیموما
-
مننژیوم
-
شوانومای اعصاب غیر دهلیزی
-
آب مروارید یا اختلالات شبکیه نوجوانان.
-
بیشتر بخوانید:اسکولیوز(Scoliosis) -انحنای غیر طبیعی ستون فقرات
درمان های NF2
NF2 بهتر است در یک کلینیک تخصصی با غربالگری اولیه
و ارزیابی پیگیری سالانه (در صورت شدید بودن بیماری بیشتر باشد) مدیریت شود.
فن آوری های تشخیصی پیشرفته ، مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ،
می تواند تومورهای عصب دهلیزی را به قطر چند میلی متر نشان دهد.
شوانوم دهلیزی به آرامی رشد می کند ، اما می تواند آنقدر بزرگ شود
که یکی از هشتمین اعصاب جمجمه را در خود فرو ببرد و باعث فشرده شدن ساقه مغز و آسیب به اعصاب جمجمه اطراف شود.
‘ گزینه های جراحی به اندازه تومور و میزان کم شنوایی بستگی دارد.
در مورد زمان انجام جراحی یا بهترین گزینه جراحی در بین پزشکان توافق عمومی وجود ندارد.
افرادی که جراحی می کنند باید خطرات و مزایای همه گزینه ها را با دقت بسنجند تا مشخص کنند کدام روش درمانی برای آنها مناسب است.
جراحی برای برداشتن کل تومور در حالی که هنوز کوچک است ممکن است به حفظ شنوایی کمک کند.
اگر در طی این جراحی شنوایی از بین رفته باشد ، اما عصب شنوایی حفظ شده باشد ،
ممکن است قرار دادن عمل جراحی کاشت حلزون گوش (دستگاهی که در گوش داخلی یا حلزون گوش قرار گرفته است ،
سیگنال های الکترونیکی از امواج صوتی به عصب شنوایی را پردازش می کند) یک گزینه است برای بهبود شنوایی.
با بزرگتر شدن تومورها ، حفظ جراحی و عصب شنوایی با جراحی دشوارتر می شود.
توسعه کاشت ساقه مغز شنوایی نافذ (وسیله ای که قسمت های شنوایی مغز را تحریک می کند)
می تواند برخی از شنوایی ها را در افرادی که شنوایی خود را کاملاً از دست داده اند و عصب شنوایی ندارند بازگرداند.
جراحی برای سایر تومورهای مرتبط با NF2 با هدف کنترل یا تسکین علائم انجام می شود.
بیشتر بخوانید:سندرم درد ناحیه‌ای پیچیده(CRPS) چیست؟
شوانوماتوز چیست؟
شوانوماتوز (SWN) نادرترین شکل این سه بیماری است و از نظر ژنتیکی و بالینی از NF1 و NF2 متمایز است .
در بسیاری از موارد، جهش از SMARCB یا LZTR1 ژن با این بیماری در ارتباط است. با این حال ، علت ژنتیکی SWN در برخی افراد ناشناخته است.
علائم و نشانه های شوانوماتوز
علائم و نشانه های SWN به طور قابل توجهی با علائم NF2 همپوشانی دارد ،
زیرا از رشد شوانومای کند رشد عصب جمجمه ، نخاع و محیط و در بعضی موارد مننژیوم مغز و نخاع ناشی می شود.
تقریباً یک سوم از افراد مبتلا به شوانوماتوز تومورهایی محدود به یک قسمت از بدن مانند بازو ، پا یا بخشی از ستون فقرات دارند.
برخی از افراد به تومورهای زیادی مبتلا می شوند ، در حالی که در برخی دیگر فقط تعداد کمی تومور ایجاد می شود.
شوانوموما یا مننژیوم در شرایط شوانوماتوز گاهی علائمی ندارند.
علائم دیگری که پزشک ممکن است به دنبال آن باشد عبارتند از:
-
درد مزمن در هر نقطه از بدن. درد مزمن بسیاری از افراد مبتلا به SWN را درگیر می کند.
-
این درد ممکن است با یک شوانومای خاص همراه باشد یا نباشد.
-
N umbness، سوزن سوزن شدن یا ضعف در انگشتان دست و پا و / یا از دست دادن عملکرد عضلات.
درمان های شوانوماتوز
در حال حاضر هیچ درمان پزشکی یا دارویی برای شوانوماتوز پذیرفته نشده است.
جراحی ممکن است به برخی از افراد مبتلا به تومور در حال رشد یا علائمی که مستقیماً به شوانومای جداگانه مراجعه می کنند ، کمک کند.
با این حال ، خطر بالقوه آسیب عصبی باید با دقت در مقابل مزایای احتمالی جراحی سنجیده شود.
نوروفیبروماتوز(NF) چگونه تشخیص داده مشود؟
تنها بر اساس ویژگی های بالینی ممکن است تشخیص فرد مبتلا به NF2 از SWN غیرممکن باشد.
ممکن است برای تشخیص صحیح افراد دارای ویژگی های این شرایط
که فاقد سابقه خانوادگی شناخته شده یا شوانومای دهلیزی دو طرفه هستند (مواردی که در دو طرف بدن اتفاق می افتد) آزمایش ژنتیک لازم باشد.
آزمایش ژنتیک می تواند در بعضی شرایط ، مانند آزمایش قبل از تولد یا زمانی که تشخیص بالینی بی نتیجه است ، مفید باشد.
تصویربرداری دقیق از مغز و نخاع توسط MRI ضروری است و تصویربرداری اضافی بر اساس علائم ممکن است شوانوماس را روی اعصاب محیطی نشان دهد.
بیشتر بخوانید:استئومیلیت(Osteomyelitis)-بیماری عفونی استخوان‌ها