لکنت زبان چیست؟
لکنت،یکی از قدیمی ترین مشکلات گفتاری است و برقراری ارتباط زبانی با سرعت مناسب پیوستگی و روانی را دچار مشکل می کند.
نشانه های ظاهری لکنت عبارتند از:
۱_گیر یا قفل در این مورد فرد میانه بیان یک کلمه گیر می‌افتد به طور مثال در بیان کلمه “رفتم” روی واج”ف” قفل میکند.و تلفظ این واج بیش از حدّ طول میکشد.
۲_کشش: در این مورد فرد بیان یک کلمه را از نظر مدت زمان تلفظ واکه ها بیش از حد طولانی میکند.
به طور مثال اگر شما واژه “دوست” را در ۳ صدم ثانیه بیان میکنید فرد لکنتی ممکن است یک ثانیه یا حتی خیلی بیشتر روی این کلمه مکث کند و در تمام مدت برای بیان کلمه در تلاش و تکاپو باشد.
۳_تکرار: در این مورد فرد لکنتی یک هجا یا یک کلمه یا حتی بخشی از یک عبارت را مدام تکرار می کند و نمی تواند از این بخش گذر کرده و باقی حرف خود را بیان کند.
4_شکلک های صورت یا لرزش عضلات
5_حرکت غیر طبیعی سر و فک
6_باز کردن بیش از حد دهان یا بیرون آمدن زبان
7_الگوی تنفسی نامنظم
8_افزایش بلندی یا زیروبمی غیرطبیعی
9_اجتناب از صحبت کردن در موقعیت های مختلف
10_تکرار تلاش های ارتباطی ناموفق.
ویژگی های گفتار فرد لکنتی شنونده و گوینده را تحت تاثیر قرار می دهد.بسته به شدت لکنت علائم بالا ازخیلی کم تا خیلی زیاد در گفتار فرد لکنتی تکرار میشود.
آیا لکنت درمان صددرصد دارد؟
تا به امروز هیچ کس به طور علمی ثابت نکرده که میتواند لکنت را صد در صد درمان کند و اگر کسی چنین ادعایی داشته باشد قطعاً غیرعلمی است.
چه کسی باید لکنت را درمان کند؟
اگر چه که اضطراب ها،استرس ها، محیطهای نابهنجار، ترس های دوران کودکی و خیلی موارد روانی دیگر در بروز لکنت موثر هستند،درمان لکنت باید به دست گفتاردرمان صورت گیرد و در این بین چنانچه حضور روانشناس موثر تشخیص داده شود روانشناس به گروه درمانی اضافه می شود.
اما این تصور که درمان لکنت باید به وسیله روانشناس صورت بگیرد کاملا غلط و غیر علمی است. معمولاً در درمان لکنت به یک تیم درمانی متشکل از گفتار درمان و روانشناس و بسته به شرایط هر بیمار متخصصین دیگر نیاز است. اضافه شدن هر متخصص به روند درمان توسط گفتار درمان تشخیص داده می شود.
آیا در درمان لکنت نباید منتظر بهبود خود به خودی باشیم؟
والدین گرامی حتی اگر نیاز باشد کمی به کودک زمان داده شود و درمان به تعویق افتد این تشخیص فقط توسط گفتاردرمان صورت می گیرد لذا هر گونه تشخیص سر خود برای به تعویق انداختن درمان کودک اشتباه است.
شما به عنوان والدین زمانی که هر یک از علائم بالا را در در گفتار کودک مشاهده کردید باید به گفتار درمان مراجعه کنید.
ناروانی طبیعی چیست؟
سن ۲ تا ۵ سالگی سن رشد تدریجی مهارتهای گفتاری است. گفتار نیز مانند هر مهارت دیگر به بازه زمانی و تمرین نیاز دارد تا تقویت شود. در این بازه زمانی ممکن است کودک ناروانی هایی انجام دهد که علائمی شبیه به لکنت دارند اما در واقع لکنت نیستند و صرفاً ناشی از مهارت پایین کودک در حرف زدن هستند در واقع می توان گفت پردازش ذهنی از توان حرکتی گفتار به نوعی جلو زده است.
اینکه لکنت طبیعی یا غیرطبیعی ست، تشخیصی است که باید توسط گفتاردرمان داده شود.
چه چیزی باعث ایجاد لکنت می شود؟
هنوز علت خاصی برای لکنت به اثبات نرسیده است آنچه روشن است علت های متفاوتی سبب بروز لکنت در افراد مختلف هستند.
یک نظریه این است که ژنتیک لکنت کردن در فرد وجود داشته است و یک اتفاق بیرونی آنرا به اصطلاح راه بی دار کرده است.
فرزندم وقتی شعر می خواند لکنت نمی کند!
خیلی از والدین بیان می‌کنند که فرزندم موقع شعرخواندن یا بازی کردن اصلا لکنت نمی‌کند یا اینکه گاهی اوقات چند روز لکنت نمی کند و بعد از چند روز ناگهان شروع به لکنت می کند، والدین گرامی آگاه باشید که ماهیت لکنت حالت رفت و برگشتی دارد و بسیار به هیجانات و حالات روحی وابسته است و تحت تاثیر استرس ها،خوشحالی ها و...قرار می گیرد.
لکنت معمولاً در ۱۸ ماهگی تا ۱۲ سالگی بروز میکند و بیشترین سنین ۲ تا ۶ سالگی گزارش شده است. شروع این اختلال همزمان با رشد جسمی-زبان‌شناختی-عصب شناختی و درکی در کودک است اگرچه ممکن است بعضی افراد در سنین بالاتر این اختلال را نشان دهند.
معمولاً نسبت پسران مبتلا به لکنت بیشتر از دختران است.
اگر والدین یک فرد مبتلا به لکنت هستید:
۱_ کودک را همانگونه که هست بپذیرید و این پذیرش را از طریق رفتارهای خود به کودک تفهیم کنید.سعی نکنید کودک خود را با کودکان دیگر مقایسه کنید تفاوت فردی آنها را به رخ بکشید. ۲ به دنبال نقاط ضعف و اشکالات کودکتان نباشید بلکه توانمندی ها و نقاط مثبت او را نیز به او یادآور شوید. ۳ خودسرانه و غیرکارشناسانه روشهایی را به کودکان آموزش ندهید تا لکنتش را کنترل کند. ۴ اضطراب و نگرانی خود را به کودک خود منتقل نکنید این نکته را در نظر بگیرید که قطع تماس چشمی، ایما و اشاره به اطرافیان و نگاه ناامیدانه شما کودک را متوجه می کند. ۵ درمان لکنت امری طولانی است صبر و حوصله به خرج دهید ۶ هیچ وقت گفتار کودک را قطع نکنید ۷ سعی نکنید کلام او را تکمیل کنید اجازه دهید خودش جملاتش را تمام کند ۸ چنانچه الگوی گفتاری شما و اطرافیانتان سریع است حتما این الگو را تغییر دهید و با سرعت کمتری سخن بگویید (چه با کودک و چه با اطرافیان )زیرا کودک زمانی که شما حواستان نیست هم در حال الگو گرفتن از شما ست ۱۰ مهارت ارتباطی و کلامی کودک را در تمام زمینه ها تقویت کنید گاهی اوقات تقویت خزانه واژگان به فرد لکنتی کمک می کند ۱۱ ادای کودک را در نیاورید و عکس العمل منفی به گفتار کودک نشان دهید چنانچه نیاز است اطرافیان را در این باره توجیه کنید ۱۲ در روز هایی که کودک مضطرب و هیجان زده است از گفتار او ایراد نگیرید ۱۳ به محتوای کلام کودک خود دقت کنید تا شیوه بیان او ۱۴ در برابر کودک از واژه لکنت استفاده نکنید اگر خواستید گفتار او را برای کسی توصیف کنید از برچسب زدن بپرهیزید و صرفاً توضیح دهید که مثلاً کلمات را تکرار میکند ۱۵ چنانچه کودک راجع به مشکلش از شما پرسید واقع بینانه و بدون دلسوزی و اضطراب برای او توضیح دهید بیان بعضی کلمات در بعضی اوقات برایش سخت است ۱۶ به واسطه لکنت به کودک امتیازات بیش از حد ندهید و بیش از اندازه از او حمایت نکنید ۱۷ به واسطه لکنت حقوق طبیعی کودک خود را پایمال نکنید و به او بی توجهی و بی محبتی نکنید ۱۸ فشار زمان را از کودک خود بردارید از عباراتی مثل عجله کن، زود باش و کلماتی که با ر فشار زمانی دارند خودداری کنید ۲۰ مسئولیت هایی به کودک بسپارید که میتواند انجام دهد د و آنها را تشویق کنید ۲۱ دیگر مهارتهای کودک خود را تشویق کنید. 22- تجربه های موفق صحبت کردن و دیگر مهارت های کودک را به او یادآور شوید 23- رابطه عاطفی صحیح خود را با کودک حفظ کنید
آیا افراد بزرگسالی که دچار لکنت هستند می‌توانند درمان شوند؟
درمان و ایجاد بهبودی در زندگی در هر سنی می تواند اتفاق بیفتد اگرچه که مثل خیلی از مشکلات گفتاری دیگر درمان کردن یک کودک ماندگارتر است و با روند بهتری صورت می گیرد تا درمان فردی که سال‌های سال اختلالی را در خود تثبیت کرده باشد اما اگر فرد بزرگسال انگیزه کافی و تلاش کافی داشته باشد درمان امکان پذیر است.
گردآورنده:نرجس چلمقانی-کارشناس گفتاردرمانی
