مولتیپل اسکلروزیس (MS) باعث آسیب به رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی می شود. با گذشت زمان، می تواند منجر به مشکلات بینایی، ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل یا بی حسی شود. چندین درمان دارویی می تواند آسیب عصبی را محدود کرده و پیشرفت بیماری را کند کند.
بیشتر بخوانید: سندرم لاندو کلفنر (LKS) چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (MS) چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است. با این شرایط، سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند. در افراد مبتلا به ام اس، سیستم ایمنی به سلول های میلین، غلاف محافظی که اعصاب مغز و نخاع را احاطه کرده است، حمله می کند.
آسیب به غلاف میلین باعث قطع سیگنال های عصبی از مغز شما به سایر قسمت های بدن می شود. این آسیب می تواند منجر به علائمی شود که بر مغز، نخاع و چشم شما تأثیر می گذارد.
چهار نوع مولتیپل اسکلروزیس وجود دارد:
- سندرم جدا شده بالینی (CIS): هنگامی که فردی اولین دوره علائم ام اس را دارد، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اغلب آن را به عنوان CIS دسته بندی می کنند. همه کسانی که CIS دارند به مولتیپل اسکلروزیس مبتلا نمی شوند.
- ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS): این شایع ترین شکل مولتیپل اسکلروزیس است. افراد مبتلا به RRMS شعله ور شدن علائم جدید یا بدتر شده را دارند – که عود یا تشدید نیز نامیده می شود. دوره های بهبودی (زمانی که علائم تثبیت می شوند یا از بین می روند) دنبال می شود.
- ام اس پیشرونده اولیه (PPMS): افراد مبتلا به PPMS علائمی دارند که به آرامی و به تدریج بدون هیچ دوره عود یا بهبودی بدتر می شوند.
- MS پیشرونده ثانویه (SPMS): در بسیاری از موارد، افرادی که در ابتدا با RRMS تشخیص داده شده اند، در نهایت به SPMS پیشرفت می کنند. با مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه، شما به تجمع آسیب عصبی ادامه می دهید. علائم شما به تدریج بدتر می شود. در حالی که ممکن است هنوز برخی از عودها یا عودها را تجربه کنید (هنگامی که علائم افزایش می یابد)، دیگر دوره های بهبودی پس از آن (زمانی که علائم تثبیت می شوند یا از بین می روند) ندارید.
مولتیپل اسکلروزیس (MS) چقدر شایع است؟
نزدیک به ۱ میلیون بزرگسال در ایالات متحده با بیماری ام اس زندگی می کنند. ام اس معمولا زنان را بیشتر از مردان مبتلا می کند. اکثر افراد مبتلا به ام اس در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی تشخیص داده می شوند.
بیشتر بخوانید: فلج بل را چگونه میتوان تشخیص داد؟
چه چیزی باعث مولتیپل اسکلروزیس (MS) می شود؟
کارشناسان هنوز به طور قطع نمی دانند که چه چیزی باعث مولتیپل اسکلروزیس می شود. تحقیقات برای کمک به شناسایی عوامل ایجاد کننده این بیماری ادامه دارد. عواملی که ممکن است باعث ایجاد ام اس شوند عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض برخی ویروس ها یا باکتری ها: برخی تحقیقات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض برخی عفونت ها (مانند ویروس اپشتین بار) می تواند باعث ایجاد ام اس در مراحل بعدی زندگی شود.
- محل زندگی: محیط شما ممکن است در خطر ابتلا به ام اس نقش داشته باشد. برخی از نقاط جهان به طور قابل توجهی نرخ ابتلا به این بیماری را نسبت به سایر نقاط جهان دارند. نواحی دورتر از خط استوا نرخ بالاتری از ام اس دارند. این ممکن است به این دلیل باشد که این مناطق نور خورشید کمتری دریافت می کنند. افرادی که کمتر در معرض نور خورشید قرار می گیرند، سطح ویتامین D کمتری دارند که یک عامل خطر برای ابتلا به ام اس است.
- نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن: مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری خود ایمنی است. محققان در تلاش هستند تا دریابند چه چیزی باعث می شود سلول های ایمنی برخی افراد به اشتباه به سلول های سالم حمله کنند.
- جهش های ژنی: داشتن یکی از اعضای خانواده مبتلا به ام اس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. اما هنوز دقیقاً مشخص نیست که چگونه و کدام ژن در ایجاد مولتیپل اسکلروزیس نقش دارند.
علائم مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
مشکلات بینایی – مانند نوریت بینایی (تاری و درد در یک چشم) – اغلب یکی از اولین علائم مولتیپل اسکلروزیس هستند. سایر علائم رایج عبارتند از:
- تغییرات در راه رفتن
- خستگی.
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی.
- اسپاسم عضلانی
- ضعف عضلانی.
- گزگز یا بی حسی، به خصوص در پاها یا بازوها.
عوارض مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
اگر ام اس پیشرفت کند، بدتر شدن علائم ممکن است منجر به عوارضی مانند:
- مشکل در راه رفتن که ممکن است منجر به نیاز به عصا، واکر یا ویلچر شود.
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه.
- مشکلات حافظه
- مشکلات جنسی
بیشتر بخوانید: سندرم رت چیست؟(Rett syndrome)،اخلال نافذ رشد
چه کسی مولتیپل اسکلروزیس (MS) را تشخیص می دهد؟
بسیاری از شرایط می توانند علائم عصبی مشابهی ایجاد کنند. تشخیص دقیق گاهی اوقات دشوار است. برخی از افراد در طول سال ها قبل از دریافت تشخیص به چندین ارائه دهنده مراجعه می کنند. در حالی که جستجو می تواند خسته کننده باشد، مهم است که به دنبال پاسخ باشید. شناسایی و درمان ام اس در اسرع وقت می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.
اگر ارائه دهنده مراقبت های اولیه شما مشکوک به ام اس باشد، باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که در درمان شرایطی که بر سیستم عصبی که شامل مغز و نخاع شما می شود، متخصص است.
مولتیپل اسکلروزیس چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایشی نمی تواند تشخیص قطعی ام اس را ارائه دهد. برای درک اینکه چه چیزی باعث علائم می شود، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. همچنین ممکن است آزمایش خون و آزمایش های تصویربرداری مانند MRI انجام دهید. MRI به دنبال شواهدی از ضایعات (نواحی آسیب) در مغز یا نخاع است که نشان دهنده مولتیپل اسکلروزیس است. ضایعات در نتیجه آسیب به غلاف میلین اطراف اعصاب ایجاد می شوند. همچنین ممکن است نیاز به انجام ضربه زدن به ستون فقرات (پنکسیون کمری) باشد.
اگر این آزمایش‌ها پاسخ روشنی ارائه نکردند، متخصص مغز و اعصاب شما ممکن است یک آزمایش پتانسیل برانگیخته را توصیه کند . این تست با اندازه گیری فعالیت الکتریکی در مغز و نخاع، عملکرد عصبی شما را بررسی می کند.
بیشتر بخوانید: رباط جانبی خارجی زانو(LCL)،آسیب و پارگی لیگامان
مولتیپل اسکلروزیس (MS) چگونه مدیریت یا درمان می شود؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد. درمان بر مدیریت علائم، کاهش عود (دوره هایی که علائم بدتر می شود) و کند کردن پیشرفت بیماری متمرکز است. برنامه درمان جامع شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری (DMTs): چندین دارو برای درمان طولانی‌مدت ام‌اس تأییدیه FDA را دارند. این داروها به کاهش عودها کمک می کنند (که به آنها شعله ور شدن یا حملات نیز می گویند). آنها پیشرفت بیماری را کند می کنند. و می توانند از ایجاد ضایعات جدید بر روی مغز و نخاع جلوگیری کنند.
- داروهای کنترل عود: اگر دچار حمله شدید شده اید، متخصص مغز و اعصاب ممکن است دوز بالایی از کورتیکواستروئیدها را توصیه کند. این دارو می تواند به سرعت التهاب را کاهش دهد. آنها آسیب به غلاف میلین اطراف سلول های عصبی شما را کاهش می دهند.
- توانبخشی فیزیکی: مولتیپل اسکلروزیس می تواند بر عملکرد فیزیکی شما تأثیر بگذارد. تناسب اندام و قوی بودن به شما کمک می کند تا تحرک خود را حفظ کنید.
- مشاوره سلامت روان: مقابله با یک بیماری مزمن می تواند از نظر عاطفی چالش برانگیز باشد. و ام اس گاهی اوقات می تواند بر خلق و خو و حافظه شما تأثیر بگذارد. کار با یک روانشناس عصبی یا دریافت سایر حمایت های عاطفی بخش مهمی از مدیریت بیماری است.
چگونه می توانم از عود مولتیپل اسکلروزیس جلوگیری کنم؟
درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری مؤثرترین راه برای کاهش تعداد عودها (که عود یا حملات نیز نامیده می‌شوند) هستند. رهبری یک سبک زندگی سالم نیز مهم است. انتخاب هایی که می کنید می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند. مراقبت خوب همچنین می تواند علائم شما را کاهش دهد و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.
تغییرات سبک زندگی که می تواند وضعیت شما را بهبود بخشد عبارتند از:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی جادویی ام اس وجود ندارد. کارشناسان یک رژیم غذایی متعادل را توصیه می کنند که شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات، غلات کامل، چربی های سالم و پروتئین بدون چربی باشد. همچنین باید مصرف قندهای اضافه شده، چربی های ناسالم و غذاهای فرآوری شده را محدود کنید.
- ورزش منظم: مولتیپل اسکلروزیس می تواند باعث ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل و مشکل در راه رفتن شود. تمرینات هوازی ، انعطاف پذیری و تمرینات قدرتی برای کمک به قوی نگه داشتن عضلات و حفظ عملکرد بدنی ضروری هستند.
- مدیریت استرس: استرس می تواند عوارض جسمی و روحی داشته باشد. همچنین می تواند با خواب تداخل کند که می تواند خستگی مرتبط با ام اس را بدتر کند. مهم است که راه هایی برای مدیریت استرس پیدا کنید – مانند یوگا، مدیتیشن ، ورزش، و کار با یک ارائه دهنده سلامت روان.
- سیگار نکشید و مصرف الکل را محدود کنید: سیگار و الکل با بدتر شدن علائم ام اس مرتبط هستند و می توانند پیشرفت بیماری را تسریع کنند. ترک سیگار به سلامت شما کمک می کند.
کلینیک کاردرمانی، گفتاردرمانی و توانبخشی توان افزا اصفهان، با کادر مجرب و حرفه ای در زمینه های تشخیص،
درمان و بهبود انواع اختلالات،ناهنجاری ها و آسیب های جسمی و ذهنی کودکان و بزرگسالان،
در خدمت شما هموطنان عزیز از سراسر کشور میباشد.
شماره تماس جهت نوبت دهی و مشاوره رایگان: ۰۹۳۰۳۱۲۶۴۷۵
آدرس: اصفهان؛ خیابان رزمندگان، روبروی خیابان شهید کاظمی، نبش کوچه ۲۷
اینستاگرام کلینیک تخصصی توان افزا: (اینجا کلیک کنید)
پیش آگهی (چشم انداز) برای افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) چیست؟
در برخی موارد، مولتیپل اسکلروزیس منجر به ناتوانی و از دست دادن برخی از عملکردهای فیزیکی یا ذهنی می شود. اما به لطف پیشرفت های صورت گرفته در درمان، اکثر افراد مبتلا به ام اس به زندگی کامل، فعال و سازنده ادامه می دهند. انجام اقداماتی برای مدیریت سلامت و سبک زندگی شما می تواند به بهبود نتیجه بلندمدت شما کمک کند.
آیا افسردگی برای افراد مبتلا به ام اس (MS) شایع است؟
افسردگی در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) بسیار شایع است. در واقع، علائم افسردگی به حدی شدید است که نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد، نیمی از افراد مبتلا به ام اس را در مقطعی از بیماری خود تحت تاثیر قرار می دهد.
افسردگی ممکن است نتیجه یک موقعیت دشوار یا استرس باشد. درک اینکه چگونه ابتلا به ام اس، با پتانسیل پیشرفت به ناتوانی دائمی، چگونه می تواند باعث افسردگی شود، آسان است.
افسردگی ممکن است در واقع ناشی از ام اس باشد. ام اس ممکن است بر روی میلین عایق که اعصاب را احاطه کرده است، تأثیر بگذارد که سیگنال‌های مؤثر بر خلق و خو را منتقل می‌کند.
افسردگی همچنین یکی از عوارض جانبی برخی از داروهایی است که برای درمان ام اس استفاده می شود، مانند استروئیدها یا اینترفرون.
گرما یا رطوبت چگونه بر افراد مبتلا به ام اس (MS) تأثیر می گذارد؟
گرما یا رطوبت زیاد می تواند باعث شود بسیاری از افراد مبتلا به ام اس بدتر شدن موقت علائم خود را تجربه کنند. پزشکان بر این باورند که این اتفاق می‌افتد زیرا گرما باعث می‌شود اعصاب (که پوشش میلین آنها توسط ام‌اس برداشته شده است) سیگنال‌های الکتریکی را با کارایی کمتری هدایت کنند.
به دلایلی که به خوبی درک نشده اند، دمای بسیار سرد و تغییرات دما نیز می تواند باعث تشدید علائم ام اس، معمولا اسپاستیسیتی (سفتی عضلانی) شود.
کی باید با دکتر تماس بگیرم؟
اگر تجربه کردید باید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید:
- احساس حساسیت بیش از حد به گرما.
- احساس بی ثباتی یا عدم تعادل.
- مشکلات حافظه
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن، به خصوص در بازوها یا پاها.
- تغییرات ناگهانی بینایی
- ضعف در بازوها یا پاها.
چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟
ممکن است بخواهید از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بپرسید:
- چگونه مطمئن شویم که من مبتلا به ام اس هستم و بیماری عصبی دیگری ندارم؟
- آیا باید شروع به مصرف داروهای درمان اصلاح کننده بیماری کنم؟
- مزایا و خطرات DMT های مختلف چیست؟
- آیا باید تا آخر عمرم دارو مصرف کنم؟
- برای کمک به مدیریت ام اس چه تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنم؟
یادداشتی از کلینیک کاردرمانی توان افزا
مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری است که سیستم عصبی مرکزی (مغز، نخاع و اعصاب بینایی) را تحت تاثیر قرار می دهد. این یک بیماری خودایمنی است که باعث می شود سلول های ایمنی شما به اشتباه به سلول های عصبی سالم شما حمله کنند. این حملات منجر به التهاب و آسیب به غلاف میلین می شود که سلول های عصبی شما را می پوشاند و از آنها محافظت می کند. این آسیب باعث علائم عصبی می شود – مانند از دست دادن تعادل، مشکلات بینایی و ضعف عضلانی. چندین درمان موثر برای ام اس وجود دارد. این داروها عود را کاهش می دهند و به کند کردن پیشرفت بیماری کمک می کنند. اکثر افراد مبتلا به ام اس قادرند علائم خود را مدیریت کنند و زندگی کامل و فعالی داشته باشند.